سفارش تبلیغ
صبا ویژن

آرسنیک در خاک و آب

 

آرسنیک بندرت به حالت آزاد وجود دارد. این ماده معمولا جزیی از کانی های سولفیدی به شکل آرسنید ها و آرسنات‌ها همراه با تری آرسنیک اکساید است.

متوسط غلظت آرسنیک در پوسته زمین 2 میلی گرم در کیلو گرم است. آرسنیک غیر آلی در مقایسه با نوع آلی پر تحرک تر است و بنابراین به دلیل نشت به آب های سطحی و زیرزمینی مشکلات بیشتری ایجاد می نماید.

گونه سه ظرفیتی سمی تر محلول تر و پر تحرک تر از گونه پنج ظرفیتی است. در آب دریا که محیط  هوازی است گونه های پنج ظرفیتی  بطور شاخص حضور دارد.

 در آب دریاچه ها و رودخانه نیز آرسنیک پنج ظرفیتی عمومی ترین گونه حاکم است.  

غلظت معمول  آرسنیک در آب های زیر زمینی در اغلب کشورها کمتر از  10 میکروگرم در لیتر بوده و اساساً پایین تر است و دامنه آن از 5/0 تا 5000 میکروگرم در لیتر متغیر است. 

 بر اساس شواهد موجود اغلب آب های زیر زمینی حاوی آرسنیک بالا، نتیجه حضور طبیعی آرسنیک است و این گونه آب ها در فرآیند تصفیه اب میزان آرسنیک آن ها اندازه گیری می شود.

 آرسنوپیریت رایج ترین و فراوان ترین کانی معدنی آرسنیک می باشد. آرسنوپیریت همراه با دیگر مواد معدنی آرسنیک گوگرد از جمله رآلگار زرنیخ قرمز و زرنیخ زرد تنها در شرایط دمایی بالا در پوسته زمین تشکیل می شوند.

عموماً غلظت زمینه آرسنیک  2/0 تا 15 میلی گرم در کیلوگرم در لیتوسفر و 005/0  تا 1/0  میکروگرم در متر مکعب در هوا  وکمتر از  10 میکروگرم در لیتر در آب  و بیشتر از 15 میکروگرم در خاک است.  

هرچند آرسنیک موجود در هوا در نهایت به آب منتفل می شود. اما شواهد کمی وجود دارد که این مسئله تهدیدی برای سلامت منابع آب آشامیدنی تلقی شود.

 پیریت یک حامل شناخته شده آرسنیک بوده و ممکن است تا  5600 میلی گرم در کیلوگرم آرسنیک داشته باشد.  اغلب مواد معدنی سلیکاته حدود 1 میلی گرم در کیلو گرم یا کمتر  و کربنات ها معمولا کمتر از  10 میلی گرم در کیلو‌گرم آرسنیک دارند

روش های های اندازه گیری آرسنیک در آب

آرسنیک را به روشهای گوناگون می توان در آب و دستگاه تصفیه آب اندازه گیری کرد.

1-     Atomic Absorption - اندازه گیری آرسنیک با دستگاه اتمی بصورت هیدرید در این روش یون های آرسنیک توسط سدیم بور و هیدرید به آرسنیک هیدرید گازیAsH3  احیاء می شود و توسط یک گاز بی اثر به سل کوآرتزی منتقل شده که در آنجا تجزیه حرارتی انجام می گیرد و آرسنیک به صورت اتمی در می آید و می‌توان جذب اتم های آرسنیک را در دستگاه جذب اتمی اندازه گیری نمود. (توجه : تجزیه مواد آلی موجود در نمونه ضروری است)

2-     Spectrophotometer - اندازه گیری مقدار کل آرسنیک با نقره دی اتیل دی تیوکاربامات به روش اسپکتروفتومتری یون های آرسنیک را می توان در محلول اسیدی توسط هیدروژن نوزاد به آرسنیک هیدرید گازیAsH3  تبدیل کرد و آرسنیک هیدرید هم با نقره دی اتیل دی تیوکار بامات در محلول پیریدین واکنش داده و تولید ترکیب قرمز رنگ می نماید و شدت رنگ بستگی به مقدار آرسنیک دارد.

 که می توان توسط دستگاه فتومتری در طول موج  560 nm  جذب آنرا اندازه گرفت. این روش برای غلظت نمونه هایی که بین 002/0  تا 2 میلی گرم در لیتر آرسنیک دارند مناسب می باشد.

3-     تعیین مقدار آرسنیک در آب به روش یدومتری -  آرسنیک سه ظرفیتی ممکن است در آب های آرسنیک زیر زمینی وجود داشته باشد و حساسیت زیادی نسبت به اکسید شدن دارد. لذا برای اندازه گیری آن، نمونه را باید مستقیما از منیع اصلی تهیه کرد.

در این روش آرسنیک سه ظرفیتی را می توان در محیط سدیم هیدروژن کربنات توسط ید به آرسنیک پنج ظرفیتی تبدیل کرد. این روش برای نمونه هایی قابل انجام می باشد که مقدار آرسنیک سه ظرفیتی آنها از  3/0 میلی گرم در لیتر بیشتر باشند.

چون روش یدومتری استSH2  و سولفید ها در واکنش دخالت می کنند. باید آنها را تعیین مقدار نمود واز مقدار کل آرسنیک کل کم کرد.

 4-     روش ولتامتر پلاروگرافی -  ولتامتری یک روش الکتروشیمی اندازه گیری است. مقدار جریان بر مبنای تغییرات پتانسیل بر روی یک مجموعه سه الکترودی در داخل یک ظرف که حاوی محلول مورد سنجش می باشد.

در روش ولتامتری/ پلاروگرافی با اعمال پتانسیل در یک محدوده مشخص بر روی مجموعه الکترودها، مقدار جریان عبوری از این الکترودها را اندازه گیری می کنند. روش ولتامتری عریان سازی دارای دو مرحله می باشد.

 در مرحله اول یون های فلزی در اثر اعمال یک پتانسیل ثابت، احیاء شده و در داخل الکترود کار حل شده و باقی می مانند.

 در مرحله دوم که مرحله اندازه گیری می باشد با جارو کردن پتانسیل در جهت آندی یا کاتدی  یونهای فلزی احیا شده بر روی سطح الکترود کار اکسید شده واز آن جدا می گردند. لذا هنگام اکسید شدن این یونها در پتانسیل های مشخصی که متناسب با پتانسیل احیا یون های فلزی می باشد از خود پیک نشان می دهند که محل این پیک مربوط به یون مورد سنجش و ارتفاع و یا سطح زیر پیک با غلظت آن یون می باشد. روش ولتامتری عریان سازی بسیار حساس بوده و برای اندازه گیری فلزات سنگین تا حد ng/Kg  یا ppt   قابل استفاده می باشد. الکترود مورد مصرف برای اندازه گیری آرسنیک از نوع الکترود دیسک  چرخان طلا می باشد